مصاحبه با رییس ارگان بین المللی سال جهانی نجوم

 

 

 

برای خداحافظی با سال زیبای نجوم چه جمله ای به ذهنتان می آید؟ 

کاترین سزارسکی:- همانطور که می دانید شعار آغازین ما در این سال "جهان از آن شما باشد تا آن را کشف کنید" بود. به عنوان جمله فصل پایانی این سال می توانم بگویم جهان تنها برای یک سال از آن شما نیست برای تمام عمر به شما تعلق دارد، پس به زندگی کردن با جهان و اکتشاف در آن ادامه دهید.

خانم سزارسکی؛ سال جهانی نجوم رو به اتمام است. آیا از آنچه طی این سال در زمینه علم نجوم رخ داده است احساس رضایت دارید؟- کاترین سزارسکی - رئیس اتحادیه بین المللی نجوم : من از آنچه طی این سال رخ داده بسیار خوشحال هستم. به نظر من در سال جهانی نجوم تمامی آنچه انتظار می رفت به بهترین شکل ممکن اجرا شد و اکنون تمامی این انتظارات برآورده شده است و این موفقیتی عظیم است. من به ویژه از این بابت خوشحالم که طی این سال بسیاری از کشورهایی که در گذشته با ما همکاری نداشتند به سوی این رویداد و اتحادیه نجوم جذب شده و شبکه ای بزرگ از کشورهای متعدد که در برنامه های مختلف مشارکت داشته اند برای اتحادیه به وجود آورده اند.

 

 

 

پس شما معتقدید سال جهانی نجوم تمامی انتظارات را به خوبی برآورده ساخته و به تمامی اهدافی که توسط یونسکو و اتحادیه بین المللی نجوم برای آن تعیین شده بود دست یافته است؟- بله، به نظر من سال جهانی نجوم قطعا به تمامی اهداف تعیین شده مرکز هدایت کننده آن که ریاست آن به عهده من قرار گرفته دست پیدا کرده است. تعداد این برنامه ها در ابتدا 11 مورد بود که سپس به 12 برنامه افزایش پیدا کرد و هر یک از آنها عملکردی بسیار عالی داشته و در هر یک رویدادهای بسیار مهم علمی رخ داده است که بسیار خوشحال کننده هستند. در عین حال همانطور که گفتم طی سال نجوم ما توانستیم روابط خود را با بقیه نقاط جهان توسعه دهیم و فعالیتهایی را برای تساوی جنسیتی در فعالیتهای نجومی آغاز کنیم. در عین حال آموزش علوم مختلف به ویژه علم نجوم از دیگر برنامه های مهمی بود که انجام آن در سطح جهانی با موفقیت انجام شد.

 

 

 

 

طی سال 2009 یا همان سال جهانی نجوم، پدیده ها و کشفیات زیادی در زمینه علوم فضایی و نجومی رخ داد که کشف آب بر روی کره ماه یکی از جنجالی ترین آنها به شمار می رود. به نظر شما مهمترین این رویدادها کدام است؟- اگر قرار باشد تنها یکی از میان تمام این وقایع انتخاب کنم بگذارید کشف سیاره سنگی CoRoT-7b را انتخاب کنم که با استفاده از رصدخانه ISO رصد شده و اکنون ما به شعاع و میزان جرم آن آگاهی داشته و می دانیم بزرگی آن چند برابر زمین است. همچنین اکنون با قطعیت می دانیم این سیاره فراخورشیدی، یک سیاره سنگی است. در واقع CoRoT اولین سیاره واقعا سنگی است که در خارج از منظومه خورشیدی کشف شده است.

 

 

 

از میان پروژه ها و برنامه های فضایی که طی این سال شکل گرفتند کدامیک در نظر شما از اهمیت بالاتری برخوردار است؟- سال 2009 از دیدگاه علم نجوم سالی بسیار هیجان انگیز بوده است. از نظر من یکی از مهمترین پروژه هایی که در این سال شکل گرفت پرتاب دو تلسکوپ قدرتمند آژانس فضایی اروپا، هرشل و پلانک به صورت همزمان توسط راکت آریان 5 بود که به منظور جستجو در تاریخ ناشناخته جهان هستی به اعماق فضا پرتاب شدند. پرتاب تلسکوپ مادون قرمز WISE سازمان ناسا نیز از دیگر پروژه های مهم و موفق به شمار می رود. پس از اینها می توانم بگویم ماموریتی که برای تعمیر تلسکوپ دوست داشتنی هابل صورت گرفت از اهمیت ویژه ای برخوردار بود زیرا این تلسکوپ ابزار علمی قدرتمندی است که تا کنون علم نجوم را به واسطه کشفیات متعددش مدیون خود ساخته است.

 

 

 

 

خانم سزارسکی؛ مشارکت کشورهای مختلف جهان را از بعد مالی و علمی در این سال چگونه ارزیابی می کنید؟ از نظر شما کدام کشور نسبت به دیگر کشورها فعالتر بوده است؟- من واقعا نمی توانم از میان کشورهایی که ما را در این سال همراهی کرده اند یکی را انتخاب کنم. ما دستاوردهای زیادی را از تمامی این کشورها دریافت کرده ایم و در واقع در معرض سیلی از گزارشات علمی کشورهای جهان قرار گرفتیم به همین دلیل قادر نیستم بهترین را در میان تمامی این کشورها انتخاب کنم...

 

 

از نظر اقتصادی و حمایت مالی چطور؟- خوب اگر منظور شما کمکهای مالی برای پیشبرد پروژه های سال نجوم است باید ابتدا به توانایی کشورهای مختلف نگاه کنیم و در این صورت می توانم به آمریکا اشاره کنم که هم اخترشناسان متعددی دارد و هم از منابع مالی بالایی برخوردار است. این کشور در کنار انگلستان و ژاپن کمکهای زیادی را برای پیشبرد برنامه های سال جهانی نجوم انجام داده اند. البته کمکهای غیر مستقیم مالی نیز از جانب کشورهای زیادی صورت گرفته است. برای مثال کشور فرانسه مشارکت مالی زیادی در برنامه ها نداشت اما در عوض اخترشناسان زیادی داشته و دارد که با دریافت کمترین هزینه بیشترین کمکها را برای پیشبرد برنامه های این سال انجام دادند.

 

 

 

 

می دانید که طرح دو برنامه صلح آسمان و 100 ساعت نجوم از جانب ایران ارائه شده است. با توجه به نتایج این برنامه ها مشارکت ایران در برنامه های سال جهانی نجوم را چگونه ارزیابی می کنید؟
- برنامه 100 ساعت نجوم یک موفقیت بی نظیر در سرتاسر جهان بود. گزارشهای فراوانی از نتایج این برنامه از نقاط مختلف جهان به ویژه ایران دریافت کرده ایم و من از این بابت که به واسطه این برنامه بسیاری از مردم جهان در گوشه گوشه زمین به صورت همزمان به آسمان می نگریسته اند بسیار خوشحالم. این چیزی بود که ما می خواستیم و با کمک کشورهای مختلف به آن دست پیدا کردیم. برنامه صلح آسمان نیز یکی از برنامه های مورد علاقه من بود که موفقیت بسیاری را نیز به دست آورده و توانست توجه مردم جوامع مختلف را به خود جلب کند.

 

 

 

 

ارزیابی مستقیم شما از فعالیتهای ایران چیست؟- طی سل جهانی نجوم گزارشهای علمی فراوانی از جانب کشور ایران دریافت کرده ایم و در واقع با مشارکت ایران به بخش صلح آمیزی از علم که می خواستیم دست پیدا کردیم. ایران در یکی از مهمترین و زیباترین برنامه های این سال نیز نقشی بسیار پررنگ به عهده داشت و مدیر این پروژه نیز یک ایرانی بوده است. پروژه "جهان در شب" پروژه ای زیبا بود که طی آن شبکه ای بزرگ و شگفت انگیز از تصاویر نجوم در آن گردآوری شد و جمعی بزرگ از عکاسان نجومی را از سراسر جهان در یک جا گرد آورد. این یکی از برنامه هایی است که در سال 2010 و سالهای پس از آن نیز ادامه خواهد داشت.

 

 

 

 

پس از اتمام سال جهانی نجوم آیا برنامه ای بین المللی برای توسعه بیشتر دانش نجوم در جهان و به ویژه در ایران طرح ریزی شده است؟- به طور کلی اتحادیه بین المللی نجوم در نظر دارد برنامه های عظیم دیگری را برای کمک به توسعه و گسترش اخترشناسی در سرتاسر جهان آغاز کند و قصد دارد با ایجاد دبیرخانه های جدید برنامه ها را در کشورهایی که برای میزبانی این پروژه اعلام آمادگی کرده اند، پیگیری کند. به نظر ایران نیز از این برنامه های آموزشی استفاده خواهد کرد.

 

 

 

 

خانم سزارسکی؛ به عنوان یک زن که ریاست اتحادیه بین المللی نجوم را نیز به عهده دارد مشارکت زنان اخترشناس و دانشمند را در اجرای برنامه های سال جهانی نجوم چگونه دیدید؟- به نظر من زنان در تمامی کشورها توانایی فعالیت موثر در زمینه های علمی را دارند همانطور که طی سال نجوم زنان به خوبی نشان دادند در زمینه علم نجوم و اخترشناسی از توانایی های برابری با مردها برخوردارند. از زمانی که نیاز به دانشمندان در سرتاسر جهان افزایش پیدا کرده است، اهمیت ایجاد فرصتهای بیشتر برای حضور زنان دانشمند در صحنه های علمی در کشورهای مختلف و در سطح بین المللی نیز افزایش پیدا کرده است. در فرانسه، کشوری که من در آن ساکن هستم موقعیت زنان خیلی بد نیست اما هنوز زنان در این کشور جایگاه شایسته ای در اخترشناسی پیدا نکرده اند و تنها 26 درصد از دانشمندان نجوم و اخترشناسان در این کشور را زنان تشکیل می دهند. با این حال این تعداد در تمامی لایه ها از پستهای مهم و رسمی تا سمتهای کوچک فعالیت دارند که این خود آغازی امیدوار کننده است. به نظر من تعداد زنان در زمینه های علمی باید افزایش پیدا کند زیرا تا جایی که می دانم مشغله خانواده و خانه در بسیاری از کشورها فرصت فعالیتهای علمی را از زنان ربوده و مشکلات فراوانی را برای مشارکت آنها ایجاد کرده که این بسیار ناراحت کننده است. چنین شرایطی باید هرچه زودتر تغییر پیدا کند و باید به زنان فرصت رشد کردن در زمینه های مختلف علمی داده شود تادر نهایت بتوانند به اندازه مردان در تولیدات علمی ارتقا پیدا کنند.

 

 

 

 

اتحادیه بین المللی نجوم برنامه خاصی برای ایجاد چنین موقعیتی برای زنان دارد؟- یکی از برنامه های اصلی اتحادیه بین المللی نجوم که در سال نجوم نیز اجرا شد "او یک اخترشناس زن است" بود که به صورت جدی و خاص به موضوع مشارکت زنان می پرداخت. طی این برنامه وب سایتی ایجاد شد که با معرفی اخترشناسان زن جوان به دیگر زنان نشان می داد فرصتهای فراوانی برای ورود به زمینه علم نجوم دارند. در عین حال ما قصد داریم با ترغیب کشورهای مختلف جهان برای توجه و کنترل بیشتر نسبت به این موضوع به گونه ای مشارکت زنان در علم نجوم را مورد توجه ویژه قرار دهیم. 

 

به نقل از مهر نیوز